De beste behandeling van prostaatkanker is anders dan met dikwijls verwacht. De beste behandeling is namelijk geen behandeling. Dit komt doordat er twee soorten prostaatkanker zijn. De vorm waarbij hij levensbedreigend is en de vorm waarbij men er waarschijnlijk nooit klachten van zal hebben. Wanneer de prostaatkanker levensbedreigend is zal de prostaatkanker zo snel mogelijk behandeld moeten worden. Wanneer de prostaatkanker geen grote klachten veroorzaakt heeft de patiënt de keuze om te behandelen of te wachten en te kijken hoe de prostaatkanker zich ontwikkeld. In de medische wereld noemt met dit vaak actieve surveillance.

Wanneer er gekozen wordt voor een behandeling zal de kans op genezing groot zijn. Dit wil echter niet altijd betekenen dat de behandeling het leven van de patiënt gered heeft. Wanneer de prostaatkanker niet levensbedreigend is overlijdt men vaak niet als gevolg van prostaatkanker maar door een andere oorzaak, terwijl de prostaatkanker nog aanwezig is.

Op dit moment is men niet goed in staat om vast te stellen of de prostaatkanker levensbedreigend is of dat de prostaatkanker minder bedreigend is. Het is dus niet te bepalen of de behandeling noodzakelijk is of niet. In samenspraak met de uroloog wordt vaak besproken om te gaan voor een behandeling of actieve surveillance. Vaak kiest met voor de actieve surveillance. In dat geval komt de patiënt vaak op controle en zal per controle besloten worden om door te gaan met de actieve surveillance of om over te schakelen op een behandeling. Wanneer de patiënt kiest voor behandeling zijn er verschillende mogelijkheden denkbaar. Wanneer er nog geen uitzaaiing te zien is, bestaat een genezende behandeling van de prostaat tot de mogelijkheden. Dit wordt vaak gedaan met behulp van bestraling of een operatie waarbij de prostaat verwijderd wordt. Men controleert op uitzaaiingen door de lymfeklieren te verwijderen en vervolgens onderzoek te doen naar de aanwezigheid van tumorcellen in deze lymfeklieren.

De meest voorkomende manier van opereren is de kijkoperatie. Bij een kijkoperatie maakt de chirurg een kleine snede waardoor de instrumenten naar binnen gaan. Via een scherm kan de chirurg vervolgens heel secuur werken. Het litteken blijft door de kleine snede beperkt. Het verwijderen van de prostaat door een grote snede in de onderbuik komt tegenwoordig steeds minder voor. Het weghalen van de prostaat heeft verschillende bijwerkingen. Hierbij kan men denken aan erectiestoornissen, incontinentie en een droog orgasme.

De bestralingstherapie kan zowel inwendig als uitwendig plaatsvinden. Uitwendige straling wordt vaak uitgevoerd op de polikliniek. Dit betekend dat de patiënt in een bepaalde periode regelmatig op afspraak naar het ziekenhuis gaat om bestraald te worden. Bij deze bestraling wordt een bundel stralen op de tumorcellen gericht zodat deze afsterven. Het gevolg is dat ook een deel van de gezonde cellen zal afsterven. De bestralingstherapie heeft een aantal mogelijke bijwerkingen, zoals; een rode huid, plasklachten, erectiestoornissen of darmklachten.
Inwendige bestraling wordt gedaan met behulp van radioactieve bolletjes die voor een bepaalde tijd in de prostaat worden aangebracht. De straling van de bolletjes vernietigd de tumor. Ook hier wordt een deel van de gezonden cellen aangetast. Bekende bijwerkingen van inwendige bestraling zijn plasklachten en erectiestoornissen.

Wanneer er uitzaaiingen van de prostaatkanker zijn is behandeling niet meer nodig. Er wordt dan vaak voorkomen dat de klachten toenemen. Dit gebeurt eerst door de aanmaak van testosteron te verminderen. Testosteron is een ideale bouwstof voor de prostaatkankercellen. Dit wordt gedaan met behulp van medicijnen. Hierdoor zal de tumor minder snel groeien en worden klachten uitgesteld. De meeste patiënten reageren naar ongeveer vier jaar niet meer op de medicijnen die de testosteron onderdrukken. Wanneer er klachten opspelen komen deze patiënten in aanmerking voor een chemotherapie. Een chemotherapie is een behandeling die de tumorcellen doodt met behulp van medicijnen. Een chemotherapie kent echter vele bijwerkingen zoals haaruitval, darmklachten, vermoeidheid en misselijkheid.

Van de mannen met prostaatkanker komt ongeveer 7 van de 10 in aanmerking voor een behandeling die tot genezing kan leiden. Veertig procent kiest voor bestraling en zestig procent kiest voor een operatie. Deze behandeling leidt bij ongeveer zestig procent tot genezing. Bij de andere veertig procent is na enige tijd een nieuwe vorm van tumorvorming waar te nemen. In dat geval zal er opnieuw bestraalt worden en opnieuw een testosteron onderdrukking plaatsvinden.